رابطهى عرفان و شناخت نفس چيست؟
پاسخ اجمالي
عرفان به دو شاخه نظري و عملي تقسيم مي شود. مباحث هر دو شاخه با شناخت نفس ارتباط تنگاتنگ دارند. چون از يك سو در عرفان نظري بحث از شهود حق است و از سوي ديگر نفس كاملترين مظهر حق است و شهود حق تنها با شناخت نفس و پاكسازي آن از عيوب و نزديكي آن به حضرت حق حاصل مي شود.
رسول گرامي اسلام فرمود: هر كس خود را شناخت پروردگارش را مي شناسد.
اما ارتباط شناخت نفس با عرفان عملي كه معرفت طريق سلوك و مجاهده براي رهاساختن نفس از تنگناهاست، واضح و روشن است.
پس مي توان گفت شناخت نفس و خودشناسي يكي از مهم ترين مسائل و موضوعات عرفان اسلامي را شكل مي دهد.
پاسخ تفصيلي
رابطه خودشناسي با خدا شناسي
اين حديث شريف و روايات ديگرى از اين دست كه حاكى از ملازمه اكيد ميان شناخت انسان و شناخت خداوند است، تفسيرهاى فراوانى را در برداشته و بحثهاى دامنهدارى را فراروى انديشمندان نهاده است كه طرح تفصيلى آن خارج از حوصله اين مقال مىباشد؛ ولى در عين حال مىكوشيم نقاط اساسى را در حد پرسش حضرتعالى، روشن سازيم.
در يك نگاه كلى، شناخت انسان نسبت به خداوند سبحان دوگونه است:
1. شناخت حصولى؛ كه مقصود از آن شناخت از راه عقل، تفكر، انديشه و استدلال و برهان است.
2. شناخت حضورى؛ كه خود دوگونه است: