انسان­ها به طور فطري نوعي نياز و گرايش به پرستش يك معبود را در خود حس مي كنند، حتي كساني از سر دشمني به ظاهر منكر اين حقيقت هستند، در ضمير خود به آن ايمان دارند، ولي گويا صداي رساي ضمير خود را نمي­شنوند.
از آيات قرآن كريم درمي يابيم كه اصل وجود آفريدگار براي اين جهان از امور آشكاري است كه به دليل و اثبات نياز ندارد. ازاين رو، بيشتر آيه­هاي قرآن در زمينه خداشناسي، مربوط به صفت­هاي پروردگار و شرك­زدايي است. در اين زمينه، به برخي آيه­ها اشاره مي­كنيم:
وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّي يُؤْفَكُونَ. (عنكبوت: 61)
و اگر از ايشان بپرسي: چه كساني آسمان­ها و زمين را آفريده و خورشيد و ماه را [چنين] رام كرده است؟ خواهند گفت: «الله» پس چگونه [از حق] بازگردانيده مي­شوند؟
وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأًَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ مِن بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَايَعْقِلُونَ. (عنكبوت: 63)
و اگر از آنها بپرسي:

 حضرت زهرا سلام الله عليها مي فرمايند: خداي متعال يافتن توحيد را درضمن قلب ها قرارداد؛ گويا تعبير ديگري از اين معناست كه خداوند قلب را برفطرت توحيد آفريده است.
   
علم حضوري و حصولي
 
و أشهد أن لا اله الا الله وحده لاشريك له كلمه جعل الاخلاص تأويلها و ضمن القلوب موصوفا و انار في الفكر معقولها؛
 
حضرت زهرا سلام الله عليها شهادت با توحيد را با سه ويژگي مشخص كرده اند. يكي اين كه اين شهادت تنها يك بيان لفظي نيست؛ بلكه حقيقت بسيار عميقي دارد و بايد سعي كرد به آن حقيقت رسيد.
 
آن حقيقت، اخلاص است كه درجلسه قبل درحدي كه خداي متعال توفيق داد دراين باره بحث كرديم. بعد مي فرمايند: خداوند متعال يافتن اين حقيقت را در دل هاي انسان ها قرارداده است و به تعبير ديگر، دل ها را مفطور برتوحيد قرارداده است. اما بيان عقلي و تعقلي اش چيزي است كه در ذهن و فكر انسان تحقق پيدا مي كند كه آن را هم خداوند، نوراني و روشن قرار داده است. امشب درباره اين دو جمله اخير و فرق آن ها مطالبي عرض مي كنم. براي روشن شدن مطلبي كه مي خواهم عرض كنم. توجه به دو مقدمه لازم است.
 
مقدمه اول اين كه علم بر دو نوع است؛ گاهي احساسي را در خودمان درك مي كنيم. اين درك همان وجود احساس در روح و روان ماست. درك ما نسبت به گرسنگي همان احساس گرسنگي است. گاهي مي گويند:گرسنگي عبارت است از حالتي كه دراثر خالي بودن معده و كمبود انرژي در بدن پيدا مي شود. الان احساس گرسنگي نمي كنيم و گرسنگي درما موجود نيست؛ اما با اين مفاهيم معناي عقلي گرسنگي را درك مي كنيم. احساس گرسنگي يك نوع ادراك است و تصور معناي گرسنگي نوع ديگري از ادراك. اهل معقول مي گويند: قسم اول ادراك حضوري و قسم دوم ادراك حصولي است. در ادراك حضوري معلوم با علم يكي است.
 
 ادراك آگاهانه و غيرآگاهانه